Bij de juridische afdeling van FNV Zelfstandigen krijgen we op dit moment veel vragen over de situatie dat opdrachtgevers de opdracht met een zzp-er annuleren of tussentijds beëindigen, bijvoorbeeld omdat ze vanwege het besmettingsrisico geen groepen mensen meer bij elkaar willen plaatsen (waardoor bijvoorbeeld een cursus wordt afgeblazen en de zzp-docent niet meer nodig is), of omdat een overheidsmaatregel (zoals gedwongen sluiting van de horeca) het onmogelijk maakt om de opdracht uit te voeren c.q. te laten uitvoeren. Denk in dit verband aan de artiest die een optreden in het café zou verzorgen, dat op last van de overheid voorlopig gesloten moet blijven. Die leden vragen zich terecht af of dat annuleren/opzeggen zomaar kan en of ze toch recht hebben op volledige of gedeeltelijke betaling  van de afgesproken vergoeding.

Het antwoord op die vraag is niet met een simpel ja of nee te beantwoorden en hangt mede af van de vraag wat partijen concreet met elkaar hebben afgesproken in de mondelinge of schriftelijke overeenkomst en (eventueel) de bijbehorende algemene voorwaarden. Vaak staan in zakelijke contracten bepalingen over gevallen waarin de opdrachtgever de overeenkomst kosteloos mag opzeggen, bijvoorbeeld de situatie waarin overheidsmaatregelen uitvoering van de overeenkomst onmogelijk maken. Zulke situaties worden dan vaak geduid als ‘overmacht’. Raadpleging van die stukken is dan nodig om de juridische positie van de zzp-er goed te kunnen beoordelen.

Als partijen helemaal niets specifieks hebben afgesproken (en dat blijkt in de praktijk nog vaak het geval te zijn), komt de wettelijke regeling van art. 7:408 lid 1 BW in beeld. Op grond daarvan geldt dat de opdrachtgever de opdrachtovereenkomst te allen tijde mag opzeggen. Die opdrachtgever hoeft zich dan dus niet eens de vraag te stellen of er bijvoorbeeld sprake is van een overmachtssituatie, want hij mag altijd opzeggen. In deze situatie moet hij natuurlijk wel de reeds gewerkte uren tot aan het moment van opzegging aan de zzp-er betalen. Maar wat als die zzp-er geen uurtarief heeft afgesproken, maar een vast bedrag (zoals onze docent en onze artiest), dat betaalbaar wordt op het moment dat de cursus of het optreden is gegeven? Dan moeten we kijken naar art. 411 lid 1 en lid 2 BW. Dan heeft de zzp-er in beginsel recht op een naar redelijkheid vast te stellen deel van het loon, waarbij onder meer rekening wordt gehouden met de reeds door de opdrachtnemer verrichte werkzaamheden, het voordeel dat de opdrachtgever daarvan heeft en de grond waarop de overeenkomst is geëindigd. Dat in redelijkheid vast te stellen kan dus ook nihil zijn. De zzp-er heeft alleen recht op het volle loon, als het einde van de overeenkomst aan de opdrachtgever is toe te rekenen en de betaling van het volle loon, gelet op alle omstandigheden van het geval, redelijk is. Het moge duidelijk zijn dat deze regeling de nodige ruimte laat voor discussie en dus ook voor juridische geschillen over betaling.

Als het contract tussen partijen of de wet niet direct duidelijkheid oplevert over de bevoegdheid tot kosteloze beëindiging door de opdrachtgever, hebben partijen er vaak meer baat bij om te zoeken naar een oplossing die tegemoet komt aan hun beider belang, bijvoorbeeld het verplaatsen van de cursus of het optreden naar een latere datum. Dat levert de zzp-er nu weliswaar geen geld op, maar wel op een later moment en hij behoudt waarschijnlijk zijn klant. Bij een juridisch geschil over geld is dat laatste vaak niet het geval…….

In principe is je opdrachtgever vrij om op elk gewenst moment de opdracht op te zeggen. Dat is wettelijke geregeld. Ook wanneer er geen coronavirus heerst. Je opdrachtgever heeft geen opzegtermijn.
Heb je als zelfstandige (opdrachtnemer) al (een deel van het) werk geleverd, dan heb je recht op een vergoeding van dat werk. Soms op iets meer. Je mag daar contractueel van afwijken. Een opdrachtgever mag dus feitelijk altijd opzeggen. Zelfs als het een opdracht voor bepaalde tijd is of wanneer er een bepaald resultaat is afgesproken.

Het is belangrijk om als zelfstandige in je algemene voorwaarden te regelen, dat je opdrachtgever juist niet zomaar mag opzeggen en/of dat er (financiële) consequenties zijn als dat wel gebeurt.

Als je lid bent van FNV Zelfstandigen kunnen we je algemene voorwaarden of contract daarop checken. Wij geven je advies over de inhoud van je algemene voorwaarden, maar ook hoe je ervoor zorgt dat ze ook van toepassing zijn op de overeenkomst.

Ben je nog geen lid?
Word dat dan 4 maanden voor maar €25.

Wanneer je van tevoren helemaal geen of geen goede of duidelijke afspraken hebt gemaakt, dan is het belangrijk in te spelen op de redelijkheid van je opdrachtgever. Je kunt ook proberen een goed voorstel te doen, dat voor de opdrachtgever aantrekkelijk is en voor jou als opdrachtnemer nu minder ernstige gevolgen heeft.

Probeer je opdracht te behouden en als dat mogelijk is, uit te stellen tot het moment dat je weer aan jouw verplichtingen kunt voldoen. Denk ook aan andere oplossingen. Stel bijvoorbeeld voor dat de opdrachtgever nu 50% betaalt en 50% bij het voltooien van de opdracht. Opdrachtgevers die vaker en graag van je diensten gebruik maken, hebben er ook belang bij met jou mee te denken. Schroom dus niet en durf te vragen.

Als zzp’er kun je geen gebruikmaken van de werktijdverkortingsregeling. Dat komt doordat de regeling alleen van toepassing is voor medewerkers in loondienstverband. Je hebt wel alternatieven.

Als je acuut in de problemen komt, kun je bij je woongemeente een TOZO aanvragen. Houd daarbij wel rekening met een afhandeltermijn.

Verder kun je aantal dingen doen als je in zwaar weer terechtkomt:

• Kijk eerst of er mogelijkheden zijn om veranderingen in je bedrijf door te voeren. Misschien kun je producten van andere leveranciers (uit andere landen) betrekken of je diensten in een andere regio aanbieden.
• Wellicht kun je geld uit je bedrijf vrijmaken door uitstaande facturen te innen. Ook kun je factoring overwegen, een kredietvorm waarbij je relatief snel betaald krijgt.
• Bespreek of je afspraken kunt maken met je schuldeisers over een langere betalingstermijn dan gebruikelijk.

• Bekijk of externe financiering mogelijk is. Informeer altijd eerst bij je eigen bank naar de mogelijkheden (bijvoorbeeld rekening courant) voordat je overige financieringsvormen overweegt (zie ook de BMKB-regeling. Hiervan kunnen zzp’ers ook gebruik maken).

Ook in deze onzekere tijden kun je vanzelfsprekend op FNV Zelfstandigen en onze juridische adviseurs rekenen voor advies en ondersteuning in je zelfstandig bestaan.

Brochures
Als vereniging voor zzp'ers voelen we nu extra de verantwoordelijkheid om je -waar dat mogelijk is- bij te staan in de continuïteit van je werk als zzp'er. Hoe je om kunt gaan met de (corona)crisis en alle informatie over de aanvraag van TOZO en TOGS lees je in onze nieuwe brochures (zie onderaan deze pagina).

We staan voor je klaar!
Verder blijft in deze onzekere periode onze dienstverlening beschikbaar voor je! Onze juristen en medewerkers werken zoveel mogelijk vanuit huis en zijn beschikbaar voor advies. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op via onze ledenservice op 088-0997010 of onze juridische collega's op 088-0997020 (op werkdagen van 9.30-14u.).

Met specifieke vragen rondom je werk als zzp'er en het coronavirus kun je contact opnemen met het Coronaloket van de Kamer van Koophandel op telefoonnummer 0800-2117

Wij zijn je als vereniging - ook in deze onzekere tijden - graag van dienst.

Overeenkomsten moeten worden nagekomen, dat is de kern van ons rechtssysteem.

Of er sprake is van overmacht hangt af van het contract dat je hebt opgesteld, de partij met wie je hebt gecontracteerd en de omstandigheden van het geval. Bij commerciële contracten is vaak een zogeheten force majeure-clausule of overmacht-bepaling opgenomen. Daarin is vastgelegd in welke omstandigheden sprake is van overmacht, en wat de gevolgen zijn als dit aan de orde is. In deze clausule kan de reikwijdte van het begrip overmacht beperkt of uitgebreid worden. In de clausule staan meestal overmachtssituaties als overheidsmaatregelen, stakingen, plotselinge belemmeringen in de infrastructuur, tekorten in transport, storingen in elektriciteit, communicatie- en ICT-systemen, enz. Mogelijk is beschreven dat “overheidsmaatregelen”, “epidemieën” of “quarantaines” een omstandigheid is die overmacht oplevert. In de bepaling staat vaak wat het gevolg is van overmacht en wanneer de wederpartij de overeenkomst mag ontbinden. Houdt er rekening mee dat bij consumenten een bepalingen die de situaties die overmacht opleveren uitbreiden, worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn. Een rechter kan deze bepalingen vernietigen, waardoor deze nooit hebben bestaan.

Heb je geen force majeure-clausule opgenomen? Dan kijk je naar de mogelijkheden in het toepasselijk recht. Dit kan Nederlands recht zijn, of het recht van het land dat van toepassing is (verklaard) op de overeenkomst, danwel volgens de regels van het internationaal privaatrecht van toepassing is.

Wil je weten of je een beroep kunt doen op overmacht en wat hiervan de gevolgen zijn? Als je lid van FNV Zelfstandigen bent, kun je je situatie voorleggen aan één van onze juristen. 

Ja. Wij hebben gespecialiseerde juristen in dienst die je bij kunnen staan als je in conflict komt met je opdrachtgever. Het is belangrijk om TIJDIG aan de bel te trekken.

Vraag jij je af of jouw opdracht wel zomaar afgezegd kan worden? Vraag jij je af of je recht hebt op een vergoeding? Neem contact met ons op, voordat een situatie escaleert.

Onze juridische afdeling is bereikbaar op werkdagen tussen 9.30 en 14.00 uur op telefoonnummer 088 - 099 70 20. Of stuur een e-mail naar juridisch@fnvzzp.nl.

Lees hier de Kamerbrief over economische maatregelen met betrekking tot het coronavirus. Aanvullende informatie is te vinden op de site van de Rijksoverheid.

Op donderdag 12 maart heeft het kabinet regelingen afgekondigd om de economie te stimuleren. Daarnaast zijn er nieuwe maatregelen van kracht om verspreiding van het virus tegen te gaan. Zo zijn alle bijeenkomsten met 100 personen of meer afgelast en moeten mensen zoveel mogelijk thuiswerken.

We wensen je heel veel sterkte de komende periode en verwijzen je voor vragen, specifiek rondom de coronacrisis graag door naar het coronaloket van de Kamer van Koophandel: www.kvk.nl/coronaloket. Telefonisch is het loket te bereiken op 0800 - 2117.

Verder kun je onze brochure ‘Hoe ga je als zzp’er om met de (corona)crisis’ downloaden en ons via het meldpunt www.fnvzzp.nl/meldpuntcorona laten weten hoe deze crisis jou beïnvloedt.

Heb je als zelfstandig ondernemer financiële ondersteuning nodig? Dan heb je misschien recht op financiering vanuit de TOZO en TOGS. Die vraag je aan bij de gemeente waar je woont. Er zijn verschillende vormen van financiering. Zoals een tijdelijke aanvulling op je inkomen, of een bedrijfskapitaal. Je kunt de TOZO of TOGS voor zelfstandigen aanvragen bij de gemeente waar je woont.

Voor specifieke vragen rondom je werk als zzp'er en het coronavirus verwijzen we je graag door naar het Coronaloket van de Kamer van Koophandel op telefoonnummer 0800-2117.

FNV Zelfstandigen heeft een enquête gehouden over de maatregelen die het kabinet heeft getroffen voor zzp’ers. Bijna 2.000 mensen hebben gereageerd.

Wat valt op?
20% van de respondenten komt uit de dienstensector, gevolgd door 12% uit de sector Zorg & Welzijn en 10% uit Bouwen en Wonen.

Ruim de helft van de respondenten zegt te maken te hebben met afgezegde opdrachten. Nog eens een kwart zegt te maken te hebben met uitgestelde opdrachten. 23 % zegt dat opdrachten vooralsnog doorgaan. Voor uitstaande offertes geldt nagenoeg hetzelfde. De grote meerderheid (bijna 70%) geeft aan in deze periode helemaal geen nieuwe klanten te kunnen werven.

Gelukkig zien we dat uitstaande facturen wel nog goed worden betaald. Meer dan de helft geeft aan daar geen problemen mee te ervaren. Toch ervaart ook nog ruim een kwart van de zzp’ers dat hun facturen wel later betaald worden.

Hoe zit het met de financiële buffers van zelfstandigen?
Van de respondenten zegt precies de helft wél een buffer te hebben. Dat betekent dus dat de helft géén buffer heeft.

Marjan van Noort, manager FNV Zelfstandigen: “Wij zien dat het beeld dat zzp’ers wel voor zichzelf zorgen bij het wegvallen van inkomsten, heel erg tegenvalt. Wij zijn geschrokken van het enorme aantal zelfstandigen dat zich direct voor de TOZO (Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers) heeft gemeld, omdat zij in acute financiële nood komen. Wat mij betreft moet het kabinet zich toch eens achter de oren krabben over het gevoerde beleid van de afgelopen jaren. Steeds meer mensen werken als zelfstandige, terwijl zij niet in staat zijn financiële reserves op te bouwen.”

Van de zelfstandigen die aangegeven hebben dat ze een buffer hebben, kan bijna een derde drie maanden rondkomen.

Wat vinden zzp’ers van de maatregelen?
De maatregelen die het kabinet heeft getroffen zijn voor iets meer dan de helft (51%) voldoende. Voor bijna de helft is het dus niet voldoende. De meest gehoorde klacht is dat de uitkering te laag is. Het gaat om een aanvulling tot bijstandsniveau. Voor een alleenstaande is dat € 1.050, voor samenwonenden is dat € 1.500. De partner- en vermogenstoets vervalt, met dien verstande dat per huishouden maar éénmaal € 1.500 wordt uitgekeerd, ook als beide partners zzp’er zijn. Van de uitkering kunnen de vaste lasten niet betaald worden, laat staan dat er voldoende overblijft voor boodschappen en andere zaken, zo blijkt uit onze enquête.

Van Noort: “Het gaat hier om een uitkering tot bijstandsniveau, terwijl het ook zelfstandigen betreft die gewend zijn aan een flink hoger inkomen met daarbij behorende vaste lasten. Je kunt je in zo’n korte tijd niet aanpassen aan de nieuwe situatie. Daarom is het belangrijk om in gesprek te gaan met verhuurders van woningen en met hypotheekverstrekkers. Kijk naar mogelijkheden van betalingsuitstel, wees coulant met huurders en huiseigenaren die nu tijdelijk in de problemen raken."